Levenseindeverhalen

N. heeft een verstandelijke beperking en is in de laatste fase van zijn leven. Wynette zoekt naar wat zij voor hem kan betekenen met een grote glimlach als gevolg.

Ik werd gebeld. Het ging niet goed met N. Echt niet goed. Of ik misschien nog iets voor hem kon betekenen, vanuit het geloof enzo. De begeleider die ik aan de telefoon had struikelde een beetje over haar woorden. Specifieker kon ze de vraag niet omschrijven. Familie had om ons gevraagd.

Ik beloofde dat ik even langs zou komen. Ik kende N. Had hem al vaker ontmoet tijdens activiteiten. Een markante man. Bekend met kerkelijke rituelen en de muziek. Hij wil altijd zo dicht mogelijk naast de pianist of organist zitten, dat hij ook nog wat toetsen in kan drukken.

Ik ging op zoek naar een nep waxinelichtje en een cd met liedjes die we in de kerk vaak zingen en die voor N dus ook herkenbaar kunnen zijn. Ik plukte zelfs nog een keyboard van de kast. Geen idee of ik er iets aan zou hebben, maar ik kon het allicht proberen…

Aangekomen bij de woning, verliet net de dokter het pand. Een begeleider nam mij meteen mee de gang in. Samen liepen we naar de kamer van N. Hij lag op bed, al verscheidene dagen. Hij lag op zijn zij, met zijn hoofd omlaag, zodat het -vanwege het bedhek- moeilijk was om hem in het gezicht te kijken en oogcontact met hem te maken. Zijn ogen leken wel enigszins open, maar of hij ook wat zag…? Ik noemde zijn naam, raakte zijn schouder aan, maar reactie was er bijna niet. Ik haalde het nep kaarsje tevoorschijn. Een vergroot waxinelichtje, zodat het duidelijker zichtbaar zou zijn. Ik heb iets voor je meegenomen, zei ik. Kijk eens, een lichtje voor N. Die laatste zin, ‘een lichtje voor N’, gebruik ik veel in de vieringen dus die zou herkenning op kunnen roepen. Het kaarsje paste precies tussen zijn gezicht en het bedhek. Ik zette het schuifje om zodat het lichtje ging branden en zette het naast zijn hoofd, in zijn gezichtsveld. Heel langzaam gingen zijn ogen verder open. Een blik van herkenning en langzaam verscheen er een glimlach van oor tot oor. N probeerde zelfs zijn hoofd iets op te tillen. Zo mooi! Zijn begeleider stond aan de rand van het bed en keek ademloos toe. Kijk nou! Zo heeft hij in dagen niet gereageerd…!

We werden er stil van. Hier gebeurde iets… Iets bijzonders…

Misschien dat het keyboard ook nog reacties op kan roepen, dacht ik. De begeleider schoot te hulp. Met behulp van een verlengsnoer kon de stekker in het stopcontact en kon ik de pianoklanken opzoeken. Om zo dicht mogelijk bij een hopelijk vertrouwde beleving te komen. Het keyboard kreeg een plekje op de rand van het bed. Met één hand hield ik hem vast, met de andere begon ik maar zo wat toetsen aan te slaan. Zou hij op de muziek reageren? Weer gingen zijn ogen open, zijn hoofd iets omhoog van het kussen. Zo goed en zo kwaad als dat ging. En weer verscheen daar een grote grijns. Ontroerend gewoon. Zou het lukken dat hij zelf nog wat toetsen in kon drukken? De begeleider schoot te hulp. Zij pakte zijn hand en stuurde die naar de toetsen, terwijl ik het keyboard zo vasthield dat hij er goed bij zou kunnen. Het was wat gestuntel, maar al snel klonken de eerste noten. Vergezeld van een grote glimlach. Kijk nou! We werden geraakt door het moment en de verbinding die hierin tot stand kwam.

Ergens in huis ging een bel. Er stond familie voor de deur: een broer en schoonzus van N. Ook zij genoten nog even mee van de laatste tonen. Want N werd duidelijk moe. Het keyboard werd vervangen door een cd met bekende liedjes van de kerk. Ik zat naast zijn bed, in zijn gezichtsveld en zong zachtjes mee terwijl ik contact met hem bleef zoeken met mijn ogen en handen, door zijn schouder zachtjes aan te raken. Zijn mond bleef nog wat trekken in een glimlach. Zijn ogen zakten langzaam dicht. Hij zakte wat weg. Af en toe gingen zijn ogen nog even open. Familie haalde herinneringen op. Weet je nog…? Er ontstond een gesprek aan het bed. N leek er dwars doorheen te slapen. Wat een rust! Het cd’tje speelde zachtjes door…  Misschien dat de muziek er wel aan bijdraagt, werd geopperd. Dat zou heel goed kunnen. Dat we een vertrouwde sfeer hebben kunnen oproepen. Het was eigenlijk voor iedereen goed…