Levenseindeverhalen

Meneer is bij opname in het hospice nog redelijk zelfstandig. Overdag zit hij in zijn rolstoel, peddelt met zijn benen heen en weer in zijn kamer. Vermaakt zich met zijn laptop en krijgt veel bezoek. Zo te zien is meneer zeer geliefd. Na enige weken ontwikkelen er wegrakingen, soort insulten waar meneer onzeker van wordt. Op een gegeven moment wordt er besloten meneer in bed te houden om te voorkomen dat meneer valt.

Meneer is regelmatig bezorgd om zijn twee dochters. Beiden komen regelmatig op bezoek en hebben het er zichtbaar moeilijk mee. Hun moeder is enkele jaren geleden overleden. Ze missen haar en hebben hierover verdriet. Zij maken zich grote zorgen om hun vader.

Meneer is een vriendelijke, tevreden en dankbare bewoner. De verpleegkundigen en vrijwilligers komen graag bij meneer voor een praatje. Meneer is belangstellend voor een ieder. Eigen regie staat bij meneer voorop. Hij heeft diverse gesprekken met zijn huisarts gehad rondom zijn euthanasiewens. Zijn leven is voltooid. Na het bezoek van de SCEN-arts vorige week is er een datum afgesproken. Gisteren hebben we het draaiboek, zoals meneer dit zelf noemde, doorgenomen. Zijn huisarts heeft stap voor stap uitgelegd wat er precies gebeurt tijdens een euthanasie. Ik zag de rust in het gezicht van meneer verschijnen. Vorige week heeft meneer mij gevraagd of ik bij de euthanasie aanwezig wil zijn. Zijn dochters zullen elders door een dominee ondersteund worden. “Het is hier geen poppenkast,” aldus meneer. Ik voel me aan de ene kant ‘vereerd’, hoe gek het wellicht is, voor mij de eerste keer om bij deze manier van overlijden aanwezig te zijn.

De dag voor het overlijden krijgt meneer veel bezoek, hij vindt het heel vermoeiend, maar wil mensen die hem lief zijn nog graag zien. Zo ook zijn boezemvriend, ze zijn beiden erg emotioneel. Meneer heeft een oomzegger die de zakelijke aspecten voor meneer behartigt, zeer betrokken, rustig en zo vol respect naar zijn oom toe. De dochters gaat hij ook ondersteunen, dit geeft meneer ook rust. “De verpleging en vrijwilligers komen mij allemaal zoenen, niet dat ik het erg vind hoor,” zegt meneer lachend.

Vandaag is het dan de dag van overlijden. Meneer is rustig, er helemaal klaar voor. Ik vraag of hij bang is voor de dood, hij geeft aan van niet. Als ik vraag of hij gelooft in een weerzien met zijn vrouw antwoord hij: “Dat is mij beloofd, als dit niet gaat gebeuren ben ik zwaar teleurgesteld”. Er ontstaat een mooi gesprek over het geloof en hoe lastig dit af en toe in het leven is. Meneer vertelt nogmaals dat hij hier een fijne tijd heeft gehad en iedereen graag wil bedanken.

Meneer kijkt op zijn horloge en zegt: “Kijk nou, mijn horloge staat stil, het is tijd om te gaan”.

De huisarts vraagt meneer of hij er klaar voor is. Legt de procedure nog één keer uit. Meneer geeft aan dat hij van slapen houdt “dus dat komt goed uit”. Ik zit naast zijn bed,  hou zijn hand in de mijne. In gedachten wens ik meneer een behouden en veilige reis. Heel kort daarna verslapt zijn hand en is het stil in de kamer. We verlenen de laatste zorg in gepaste stilte. Een roos op de deur, een brandende kaars in een bokaal. De dochters zijn intens verdrietig maar worden goed opgevangen.  Rust zacht uw tijd is voltooid.

Marieke Zwart-Dijkhuis
Hoofdcoördinator Hospice In Vrijheid