Levenseindeverhalen

Plannen maken voor de afscheidsdienst, dat kan hartstikke ingewikkeld zijn. Magda* vertelt hoe ze, zonder dit van plan te zijn, iemand op weg helpt in het vinden van de juiste woorden.

“Een vrouw was gast bij ons en ik kwam daar een keer binnen en toen zat zij te huilen. Haar man was net geweest. Wij kwamen daarover aan de praat en nu bleek dat haar man met haar wilde praten over de afscheidsdienst. Hoe ze dat voor zich zag, hoe ze dat wilde, wat ze naar voren wilde laten komen, enzovoort.

Dat had ze ervaren als een enorme druk, want dat wist ze gewoon helemaal niet. En zij voelde het echt als ‘ik moet ergens over nadenken waar ik helemaal niet over kan en wil nadenken.’ Dus ik heb daar een tijd gewoon bijgezeten en gewoon geluisterd wat haar dwars zat. En heel erg nagedacht over hoe ik haar hier nu uit kon halen. En toen ben ik gewoon gaan praten over haar leven met haar. Dat vond ze fijn om te doen. En daarin heb ik ook gewoon dingen benoemd, van: ‘Dat was dus waardevol in uw leven.’ En dat luchtte haar ontzettend op. Ik heb daar wel een uur gezeten. Ik weet dat het op een gegeven moment tijd voor de overdracht was en dat ik daar nog zat en het ook echt even af wilde maken. En dat ze ook aan het einde van het gesprek ineens zei: ‘Hé, nu weet ik eigenlijk ook wat ik tegen mijn man wil zeggen.’ En ik had het helemaal niet zo bewust met dat doel gedaan, maar dat kwam wel zo aan bod. Ja, wat belangrijk was geweest in haar leven.

Ja, dat voelt heel bevredigend. Dan heb je echt het gevoel van ‘ik ben hier betekenisvol aanwezig geweest.’ In eerste instantie is het zo dat je merkt dat iemand het fijn vindt om tegen je aan te praten, je toevertrouwt wat haar dwarszit. Dat vind ik altijd al heel bijzonder. Ze durven je het toch maar te vertellen. En dat het dan door bleef gaan, niet verbroken werd, dat het die hele periode bleef bestaan. En dat je merkte dat ze uit haar verdriet kwam.

Het zijn wel vaker van dit soort gesprekken. Er was ook een vrouw die ik vaag kende, omdat ik vroeger in deze buurt gewoond heb, en ook mijn moeder kende. Die begon mij op de een of andere manier ook haar hele levensverhaal te vertellen. Uit haarzelf.

Zij zat in haar bed, het was op haar kamer in het hospice. Op de een of andere manier had zij zoiets van: ‘Jij komt uit hetzelfde milieu als ik. Ik ken je moeder.’ Ik kende haar kinderen ook. Ja, daar hoefde ik maar binnen te lopen en naast te gaan zitten en dan kwam ze weer met een heel verhaal. Ik zit dan bij haar en luister en stel vragen. Maar eigenlijk ben ik vooral stil en ben ik echt aan het luisteren.

Je merkt dat zij het fijn vindt en ik vind het ook weer geweldig dat je er op die manier kan zijn. En vooral aan het eind van het leven, het terugkijken op het leven, dat vind ik een heel mooi gegeven als mensen dat kunnen.”