Ik kom een kamer in het hospice binnen. A ligt rustig op bed. Hij is niet meer aanspreekbaar. Zijn vrouw G zit ernaast en ik raak met haar in gesprek. Over zijn christelijke achtergrond en hun beider spirituele zoektocht in het leven, die veel meer in nieuwe vormen van spiritualiteit gestalte heeft gekregen. Over verschil in kijk op het leven met het nest waar A uit komt. We praten lang en ontdekken allerlei raakvlakken.
Wat weten Nederlandse dokteren over islamitische rituelen? Begrijpen vrijwilligers iets van teksten uit de Koran? Dat valt vaak tegen. Deze geestelijk verzorger wil een brug slaan. Hij geeft professionals vaak uitleg over gebruiken en gewoonten vanuit de islam. “Soms doe ik een stap achteruit.”
Je komt als gastarbeider naar Nederland en laat je lieve moeder achter in Turkije. Wat doe je als zij ziek wordt? Osman* vertelt over de reis naar zijn geboorteland, de keuze om voor haar te zorgen en het verdriet en gemis na haar dood.
Op weg naar de Islamitische begraafplaats in Schiedam krijgt een vader herinneringen aan Turkije, het land van herkomst. Samen met zijn zoontjes bezoekt de man het graf van zijn moeder. Ze hebben bloemen en tuingereedschap mee. De vragen komen vanzelf. Net als het gebed en uiteindelijk: een blij gevoel.
Als iemand is overleden, heeft het hospice vaak een ritueel. Ter nagedachtenis aan de persoon. Vrijwilligers lezen een gedicht voor of branden een kaarsje. Deze naaste vertelt zijn ervaring. “Ik vond het heel mooi hoe ze dat hier doen, afscheid nemen.”
Je weet dat het gaat gebeuren. Je dierbare ligt niet voor niets in het hospice. Toch kan het moment van overlijden heel onverwachts komen. “De verpleegkundige en vrijwilligster kwamen gelijk mee naar boven. Ze hebben mij gelijk gecondoleerd en ze zeiden dat hij inderdaad overleden was.”
Een hospice kent vele rituelen. Zoals het wassen van een overledene, samen met de familie. Maar ook het lezen van een versje. Daarna gaat de kist in de lijkwagen. “De vrijwilligers van het hospice lopen achter de auto mee. Is dat niet waardig?”