Terwijl de coördinatoren de intake doen, sta ik te drentelen in de keuken. Een onmogelijke diagnose voor een veel te jonge vrouw. Dit voelt zo dichtbij, dat ik me afvraag of ik er ten volle kan zijn. Het lijkt gestopt. Het vermogen om te denken, om te vertrouwen, om te weten. Het staat stil, er is voor even niets. Hij is open, duidelijk en helder. Hij zal zijn vrouw volledig verzorgen en blijft in het hospice om er elk moment voor haar te zijn. Hij zegt het, hij doet het.
Ze vertelt dat ze haar hele lange leven goed heeft opgepast en trouw haar plichten heeft vervuld. Ze vraagt waarom er nu niemand is die een einde aan haar lijden wil maken. Zoals ze met ziel en zaligheid heeft geleefd, zo naarstig lijkt ze op zoek naar de verlossing van de dood. Ze is negentig en wil heel graag sterven.
Mijn nachtdienst begon. Mevrouw van kamer 1 was stervende.
Enkele weken geleden heeft Geertje me gevraagd of ik bij haar euthanasie wil zijn. In de tijd tussen toen en nu hebben we veel gepraat en geregeld. En dan is nu het moment aangebroken…
De man van Arjana overlijdt aan de gevolgen van een tumor. Hij ligt in Albanië begraven. Het leven in Nederland gaat door, maar zij voelt zich schuldig. Steeds weer die vragen. Had ze meer kunnen doen? Had ze dit kunnen voorkomen? “Soms is ziekte een slang die slaapt!”
De dood is niet eng of naar, maar kan heel mooi zijn. Toch speelt angst voor de dood bij veel zorgverleners een rol. Ook bij verzorgende Sandra. Door een bijzondere ervaring op haar werk is dat echter veranderd.
Je dochter doet vele pogingen om uit het leven te stappen. Ze is bereid álles op te geven. Zelfs haar dierbare hondje. Wat doet dat met een vader? “Met mijn hoofd ben ik haar verlangen gaan begrijpen, maar mijn hart riep iets heel anders: ‘Blijf bij me!’”
Soms is de laatste levensfase een hevige strijd. Voor de patiënt, maar ook voor de naasten. Stel, je vader is 60 jaar oud en door een ziekte totaal veranderd. Hij is snel boos, wil niet praten en zit zorgverlening in de weg. Wat doet dat met een kind van 15?
Sommige mensen weten precies wat ze wel en niet willen. Ook in de laatste levensfase. Dat vraagt veel van een verpleegkundige. Die moet goed luisteren en aanvoelen wat de behoefte is. Of zoals in dit geval: moedig optreden als het helemaal fout loopt.
Het moment van overlijden is een bijzondere situatie. Zeer intiem en kwetsbaar. Een vrijwilliger maakt dat proces vaak van begin tot eind mee. Maar het is belangrijk om aan te voelen wat de familie wil. “Ze ging gewoon heel rustig weg.”