De dood is niet eng of naar, maar kan heel mooi zijn. Toch speelt angst voor de dood bij veel zorgverleners een rol. Ook bij verzorgende Sandra. Door een bijzondere ervaring op haar werk is dat echter veranderd.
Het is dankbaar werk, maar ook loodzwaar. Hoe begeleid je een kind met een ernstige ziekte tijdens de laatste levensfase? Een verpleegkundige van Kinderthuiszorg vertelt: “Ik ben nooit bang geweest om mijn gevoelens te laten zien op dat moment. Ik vind juist: Je bent gewoon mens.”
Je dochter doet vele pogingen om uit het leven te stappen. Ze is bereid álles op te geven. Zelfs haar dierbare hondje. Wat doet dat met een vader? “Met mijn hoofd ben ik haar verlangen gaan begrijpen, maar mijn hart riep iets heel anders: ‘Blijf bij me!’”
Soms is de laatste levensfase een hevige strijd. Voor de patiënt, maar ook voor de naasten. Stel, je vader is 60 jaar oud en door een ziekte totaal veranderd. Hij is snel boos, wil niet praten en zit zorgverlening in de weg. Wat doet dat met een kind van 15?
Sommige mensen weten precies wat ze wel en niet willen. Ook in de laatste levensfase. Dat vraagt veel van een verpleegkundige. Die moet goed luisteren en aanvoelen wat de behoefte is. Of zoals in dit geval: moedig optreden als het helemaal fout loopt.
Goede zorg vereist duidelijke afstemming. Elkaar begrijpen en elkaar vinden staat bovenaan in de zorgrelatie. Toch kan een situatie ook anders uitpakken, weet deze verpleegkundige. Niet altijd is voorzichtigheid de juiste werkwijze. “Ik besloot mijn behoedzaamheid overboord te mikken.”
Hoe zorgvuldig je ook bent, het loopt soms anders. Zoals bij deze gast. Een euthanasieverklaring, een huisarts, de familie rond het bed: alles was geregeld. “Ik had een middagdienst en ze waren met twaalf familieleden. De huisarts had ook toegezegd dat hij euthanasie zou verlenen. Maar hij haakte af.”
Je weet dat het gaat gebeuren. Je dierbare ligt niet voor niets in het hospice. Toch kan het moment van overlijden heel onverwachts komen. “De verpleegkundige en vrijwilligster kwamen gelijk mee naar boven. Ze hebben mij gelijk gecondoleerd en ze zeiden dat hij inderdaad overleden was.”
Een hospice kent vele rituelen. Zoals het wassen van een overledene, samen met de familie. Maar ook het lezen van een versje. Daarna gaat de kist in de lijkwagen. “De vrijwilligers van het hospice lopen achter de auto mee. Is dat niet waardig?”