De laatste levensfase kan eenzaam aanvoelen. Het is een belangrijke reden waarom mensen vrijwilligerszorg aanvragen. Meestal ontstaat een betekenisvolle relatie tussen een cliënt en de vrijwilliger. “Alsof we al twintig jaar vriendinnen zijn.”
Het duurt soms lang voordat mensen de zorg van vrijwilligers inroepen. Mantelzorgers hebben dan al een zware periode achter de rug. Zoals in dit verhaal. Een echtgenoot raakt helemaal overbelast. Totdat er hulp komt. “Hij heeft haar hand vastgehouden.”
Als vrijwilliger in de palliatieve thuiszorg ben je vaak alleen. Je maakt ook zelf een inschatting wanneer je beroepsmatige hulp inschakelt. Dat is verantwoordelijk werk. “Toen dacht ik: nou, dan ga ik gewoon de buurtzorg inroepen. Weet je, dan moet je besluiten nemen.”
Een cliënt houdt thuis zo lang mogelijk regie. Als vrijwilliger probeer je goed aan te sluiten op de wensen. Maar niet tegen elke prijs, vertelt deze vrijwilliger. “Ik denk: dit is mijn grens, zij bepaalt niet alles. Dus dat is ook moeilijk, hoe je daartoe moet verhouden.”
Hoe lief en zorgzaam alle hulp ook is, soms heeft een cliënt behoefte aan rust en samenzijn met dierbaren. Deze cliënt wacht met de euthanasie tot zijn zoon uit Amerika is gekomen. De laatste nachten brengt hij liever zonder hulpverlening door. “Overdag komen er wel vijf of zes.”
Wat heb je meegemaakt? Welke levenswijsheid draag je met je mee? Tijdens ontmoetingen aan het sterfbed gebeuren mooie dingen. In deze nacht luistert de vrijwilliger aandachtig naar het verhaal van de cliënt. “Ik dacht: als ik zo kan sterven...”
Vrijwilligers kunnen onbedoeld voor jaloezie zorgen. Je geeft niet alleen aandacht aan cliënten, maar ook aan hun naasten. Geliefden kunnen daar verdriet van hebben. “Dan komt er zo’n wildvreemde kerel, waar zijn vrouw een leuk gesprek mee heeft. Ik voelde de frictie.”
Er als vrijwilliger gewoon zijn, is soms al voldoende. Dat wordt duidelijk uit dit verhaal. De vrijwilliger zit de hele nacht op een stoel en kijkt toe hoe een zwager voor zijn zieke schoonzus zorgt. Pas later blijkt: “Hij had het zonder mijn aanwezigheid niet aangedurfd.”
Een cliënt helpen bij de toiletgang hoort ook bij de vrijwilligerstaken. Vaak blijft dat een kwetsbaar moment. In dit verhaal duurt de plas heel lang. Met een bijzonder gesprek als resultaat. “Dat is een wauw-moment.”
Vrijwilligers die bij iemand thuis komen, krijgen niet altijd een warm welkom. Soms moet dat contact een beetje groeien. Hoe laat je de cliënt ontdooien? “Toen ik daar zat, dacht ik aan mijn vader. Ook een eigenwijze boer, die dan niets wil en gewoon heel stellig is.”