Een dierbare verzorgen kost energie. In het hospice kunnen naasten even onthaasten. Toch kan het lastig zijn om dat werk aan anderen over te laten. Deze zoon vindt een plek waar hij tot rust komt. “Buiten lezen, even een praatje maken; dat geeft een prettig gevoel.”
De aftakeling gaat soms gepaard met gehoorverlies. Dat is best lastig. Bij deze gast geven de vrijwilligers een boekje aan haar zoon. Daarin kan hij zijn vragen opschrijven. Zo ontstaat niet alleen een waardevolle manier van communiceren, maar ook een bijzonder dagboekje.
Je vindt elkaar aardig en er zijn over en weer warme gevoelens. Toch weet je: de tijd samen is heel kort… In het hospice kunnen bijzondere relaties ontstaan tussen cliënt en vrijwilliger. Hoe ver laat je dat komen? Hoe houd je als vrijwilliger afstand?
Een cliënt die op sterven ligt, is meer dan alleen een cliënt. Zij is ook een mens, een moeder. Iemand met wie vrijwilligers een goed gesprek voeren of een glaasje wijn mee drinken. “Je bent natuurlijk niet alleen maar een doodgaand persoon als je hier bent.”
Je moeder laat zich in het hospice dankbaar verzorgen. Maar er is iets. Je merkt irritatie, omdat het contact met de vrijwilliger niet helemaal lekker verloopt. Je moeder zegt er niets over, want zij voelt zich verlegen met de situatie. Wat doe je dan, als dochter?
Je weet dat het gaat gebeuren. Je dierbare ligt niet voor niets in het hospice. Toch kan het moment van overlijden heel onverwachts komen. “De verpleegkundige en vrijwilligster kwamen gelijk mee naar boven. Ze hebben mij gelijk gecondoleerd en ze zeiden dat hij inderdaad overleden was.”
Soms komt er veel visite naar het hospice. Prachtig, ook al zitten er nadelen aan. Blijft er genoeg tijd en energie over voor het afscheid van de naasten? “Ze zei dat we misschien beter in de ochtend konden komen, omdat mijn moeder dan nog op haar best was.”
Een sterfbed maakt niet bij iedereen dezelfde gevoelens los. Familie kan heel verschillend reageren. Deze vrijwilliger heeft soms moeite om haar oordeel voor zich te houden. “Je wilt dan eigenlijk die mensen wakker schudden en zeggen: Dit is definitief. Dit komt niet meer terug.”
Die laatste momenten van het leven kunnen nogal uiteenlopen. Soms is het een strijd, een andere keer verloopt het juist heel vredig. Deze vrijwilligster koestert een bijzondere ervaring. Ze staat samen met familie van de cliënt bij het bed: “Hoe zij weggleed was zo mooi, heel natuurlijk.”
Pijn, onrust, woede: de meeste gasten in het hospice ervaren heftige emoties. Hoe gaan vrijwilligers daarmee om? Is daar eigenlijk wel een antwoord op te geven. “Je voelt je machteloos. Echt, héél erg machteloos. Want je kan zo weinig doen.”