Wat heb je meegemaakt? Welke levenswijsheid draag je met je mee? Tijdens ontmoetingen aan het sterfbed gebeuren mooie dingen. In deze nacht luistert de vrijwilliger aandachtig naar het verhaal van de cliënt. “Ik dacht: als ik zo kan sterven...”
Soms valt de eerste ontmoeting tussen vrijwilliger en cliënt in het water. In dit verhaal ligt de cliënt te slapen. Bij het ontwaken schrikt hij van de onbekende persoon in de kamer. “Hij valt gelijk weer terug in bed en doet een deken over hem heen.”
Vrijwilligers kunnen onbedoeld voor jaloezie zorgen. Je geeft niet alleen aandacht aan cliënten, maar ook aan hun naasten. Geliefden kunnen daar verdriet van hebben. “Dan komt er zo’n wildvreemde kerel, waar zijn vrouw een leuk gesprek mee heeft. Ik voelde de frictie.”
Er als vrijwilliger gewoon zijn, is soms al voldoende. Dat wordt duidelijk uit dit verhaal. De vrijwilliger zit de hele nacht op een stoel en kijkt toe hoe een zwager voor zijn zieke schoonzus zorgt. Pas later blijkt: “Hij had het zonder mijn aanwezigheid niet aangedurfd.”
Een cliënt helpen bij de toiletgang hoort ook bij de vrijwilligerstaken. Vaak blijft dat een kwetsbaar moment. In dit verhaal duurt de plas heel lang. Met een bijzonder gesprek als resultaat. “Dat is een wauw-moment.”
Als iemand is overleden, heeft het hospice vaak een ritueel. Ter nagedachtenis aan de persoon. Vrijwilligers lezen een gedicht voor of branden een kaarsje. Deze naaste vertelt zijn ervaring. “Ik vond het heel mooi hoe ze dat hier doen, afscheid nemen.”
Een dierbare verzorgen kost energie. In het hospice kunnen naasten even onthaasten. Toch kan het lastig zijn om dat werk aan anderen over te laten. Deze zoon vindt een plek waar hij tot rust komt. “Buiten lezen, even een praatje maken; dat geeft een prettig gevoel.”
De aftakeling gaat soms gepaard met gehoorverlies. Dat is best lastig. Bij deze gast geven de vrijwilligers een boekje aan haar zoon. Daarin kan hij zijn vragen opschrijven. Zo ontstaat niet alleen een waardevolle manier van communiceren, maar ook een bijzonder dagboekje.
Je vindt elkaar aardig en er zijn over en weer warme gevoelens. Toch weet je: de tijd samen is heel kort… In het hospice kunnen bijzondere relaties ontstaan tussen cliënt en vrijwilliger. Hoe ver laat je dat komen? Hoe houd je als vrijwilliger afstand?
Vrijwilligers die bij iemand thuis komen, krijgen niet altijd een warm welkom. Soms moet dat contact een beetje groeien. Hoe laat je de cliënt ontdooien? “Toen ik daar zat, dacht ik aan mijn vader. Ook een eigenwijze boer, die dan niets wil en gewoon heel stellig is.”