Het moment van overlijden is een bijzondere situatie. Zeer intiem en kwetsbaar. Een vrijwilliger maakt dat proces vaak van begin tot eind mee. Maar het is belangrijk om aan te voelen wat de familie wil. “Ze ging gewoon heel rustig weg.”
Je weet niet welke vrijwilliger je krijgt, tijdens die laatste levensfase. Ze had er wel ideeën bij, maar nooit aan een schipper gedacht. Meestal zijn dat ruwe basten. “Die zie je dus mijn man voeren. En dat zijn dingen, daar krijg ik nu nog een beetje kippenvel van.”
Voor een vrijwilliger in het hospice draait het allemaal om de gast. Je wilt voor hem of haar nog iets betekenen. Zelfs als dat ongemakkelijk voelt. Zoals in deze situatie, waarin iemand om gebed vraagt. “Dan kan je niet meer weglopen.”
Een klein gebaar kan diep raken. Alle vrijwilligers kennen die eenvoudige momenten waarop iets moois ontstaat. Zoals bij deze vrijwilliger die voorover buigt om een gast beter te verstaan. “Hij ruikt aan mijn aftershave en zegt: ‘Mijn zoon’.”
Hoe zorgvuldig je ook bent, het loopt soms anders. Zoals bij deze gast. Een euthanasieverklaring, een huisarts, de familie rond het bed: alles was geregeld. “Ik had een middagdienst en ze waren met twaalf familieleden. De huisarts had ook toegezegd dat hij euthanasie zou verlenen. Maar hij haakte af.”
De familie blijft weg, terwijl de gast in eenzaamheid sterft. Het bezorgt deze vrijwilliger het gevoel van machteloosheid en verontwaardiging: “Dat je dan een aantal dagen later en plein public een uitvaart gaat organiseren en roept hoe belangrijk hij was… Dan krijg ik het niet meer bij elkaar.”
Ook tijdens kerst werken er vrijwilligers in het hospice. Daar bieden ze liefde en warmte, juist tijdens deze bijzondere periode. Dan vergeet je bijna dat je niet thuis bij de familie kunt zijn. “Het geeft een ontzettend fijne sfeer. Het gaf mij een heel goed gevoel.”
Het is belangrijk dat gasten en naasten zich thuis voelen in het hospice. Deze vrijwilliger vindt die specifieke aandacht zelf ook heel prettig. Ze geniet ervan. “Dan is het juist zo mooi van dit werk, dat hier eigenlijk niets gek is, maar dat alles mag en kan.”
Vrijwilligers komen in het hospice soms onverwachts bekenden tegen. Deze ziet haar buurvrouw in bed liggen, die ze al tien jaar kent. Geschrokken: “We waren geen dikke vriendinnen, maar we hadden wel een heel goede band.”
Afscheid nemen van een gast is nooit hetzelfde. Vaak blijven de details je bij. Zoals in dit verhaal, waarin een vrijwilliger ’s nachts waakt bij een man. Samen eten ze een laatste stukje haring. “Het is iets delen van wat heel privé is, terwijl ik toch een buitenstaander ben.”