Op weg naar de Islamitische begraafplaats in Schiedam krijgt een vader herinneringen aan Turkije, het land van herkomst. Samen met zijn zoontjes bezoekt de man het graf van zijn moeder. Ze hebben bloemen en tuingereedschap mee. De vragen komen vanzelf. Net als het gebed en uiteindelijk: een blij gevoel.
Natuurlijk wil je de kamer in het hospice een beetje aankleden. Zodat het meer aanvoelt als thuis. Een dierbare gun je immers het beste. Maar je kan ook teveel spullen versjouwen. “Wij hebben eigenlijk alles wat er in de woonkamer stond aan prullaria, fotootjes en zo, meegenomen.”
Het moment van overlijden is een bijzondere situatie. Zeer intiem en kwetsbaar. Een vrijwilliger maakt dat proces vaak van begin tot eind mee. Maar het is belangrijk om aan te voelen wat de familie wil. “Ze ging gewoon heel rustig weg.”
Je weet niet welke vrijwilliger je krijgt, tijdens die laatste levensfase. Ze had er wel ideeën bij, maar nooit aan een schipper gedacht. Meestal zijn dat ruwe basten. “Die zie je dus mijn man voeren. En dat zijn dingen, daar krijg ik nu nog een beetje kippenvel van.”
Vrijwilligers helpen ook bij de persoonlijke verzorging van gasten, zoals douchen. Soms levert dat spanning op. Zoals een mannelijke vrijwilliger die net iets te luchtig praat tegen een vrouwelijke gast. “Het was ook min of meer de toon die hij aansloeg.”
Als je ziek op bed ligt, hoef je niets toe te lichten. Maar wat als je in de stoel zit? In dit verhaal kan een vrouwelijke gast niet liggen, vanwege de pijn. De stoel zet mensen echter op het verkeerde been. Alsof zij te goed is voor het hospice.
Soms kan een gast tijdelijk terug naar huis, omdat hij of zij - tegen alle verwachtingen in - niet binnen een paar maanden is overleden. “De situatie maakte mijn moeder wel heel verdrietig en heel onzeker. Zo van: Ik ga nu nog helemaal niet dood.”
Vrijwillige palliatieve thuiszorg biedt uitkomst als mensen niet naar een verpleeghuis of hospice willen. Deze dochter woont tijdelijk bij haar moeder om goed voor haar te zorgen. Ze houdt het vol dankzij inzet van vrijwilligers. “Ik vind tehuizen echt gruwelijke oorden.”
Het duurt soms lang voordat mensen de zorg van vrijwilligers inroepen. Mantelzorgers hebben dan al een zware periode achter de rug. Zoals in dit verhaal. Een echtgenoot raakt helemaal overbelast. Totdat er hulp komt. “Hij heeft haar hand vastgehouden.”
Als iemand is overleden, heeft het hospice vaak een ritueel. Ter nagedachtenis aan de persoon. Vrijwilligers lezen een gedicht voor of branden een kaarsje. Deze naaste vertelt zijn ervaring. “Ik vond het heel mooi hoe ze dat hier doen, afscheid nemen.”