Niet alle cliënten vinden het nodig dat een vrijwilliger thuis komt helpen. De demente vrouw in dit verhaal maakt dat direct duidelijk. De vrijwilliger vertelt: “In eerste instantie had ik het gevoel dat ik niet welkom was. Want ze wilde geen hand schudden, ze wilde helemaal niets.”
Vrijwilligers in de palliatieve thuiszorg hebben regelmatig last van schuldgevoelens of onzekerheid over het handelen. Zoals deze vrouw. Ze krijgt toch spijt van haar keuze. “Ik dacht: dit gaat niet goed. Er is gewoon iets hélemaal niet goed. Ik bel de arts.”
Je bent als vrijwilliger bij iemand thuis aan het werk en opeens praten familieleden over euthanasie. Een heel persoonlijk gesprek. Deze vrijwilliger weet niet goed wat ze moet doen. Misschien naar huis gaan? Ze denkt: “Hier hoor ik niet tussen te zitten, eigenlijk.”
Natuurlijk zijn er veel overeenkomsten. Toch is palliatieve thuiszorg echt anders dan het werk in een hospice. Deze vrijwilliger bedenkt een tussenoplossing voor een medisch probleem, waar alle partijen mee geholpen zijn. “Dat vrouwtje voelt zich niet veilig. Hoe lossen we dat op?”
De naasten van een cliënt hebben net zo hard hulp nodig. Deze vrijwilligster heeft te maken met een echtgenoot die de wanhoop nabij is. Hij is tot alles in staat. Zelfs bereid om een kussen op het hoofd van zijn vrouw te drukken. “Wat ik deed was luisteren.”
Een sterfbed maakt niet bij iedereen dezelfde gevoelens los. Familie kan heel verschillend reageren. Deze vrijwilliger heeft soms moeite om haar oordeel voor zich te houden. “Je wilt dan eigenlijk die mensen wakker schudden en zeggen: Dit is definitief. Dit komt niet meer terug.”
Die laatste momenten van het leven kunnen nogal uiteenlopen. Soms is het een strijd, een andere keer verloopt het juist heel vredig. Deze vrijwilligster koestert een bijzondere ervaring. Ze staat samen met familie van de cliënt bij het bed: “Hoe zij weggleed was zo mooi, heel natuurlijk.”
Pijn, onrust, woede: de meeste gasten in het hospice ervaren heftige emoties. Hoe gaan vrijwilligers daarmee om? Is daar eigenlijk wel een antwoord op te geven. “Je voelt je machteloos. Echt, héél erg machteloos. Want je kan zo weinig doen.”
Een dierbare ligt in bed en is bezig met een innerlijk gevecht. Sterven kost vaak tijd. Voor familieleden kan het lang duren. Ze hangen soms boven het bed om te kijken hoe het gaat. Vrijwilligers moeten helaas weleens ingrijpen. “Ik leg dan uit dat het soms bedreigend is.”
Stel, je bent vrijwilliger en ineens vertelt de gast je een geheim. Een groot familiegeheim. Wat doe je dan? Het overkomt deze vrijwilliger. “Ja, dat zijn momenten waarop je even moet slikken. Er worden je toch wel dingen toevertrouwd.”